Genetik Teknolojinin Yenilikçi Uygulamaları

Genetik Teknolojinin Dönüştürücü Gücü

Genetik teknoloji, günümüzde çeşitli alanlarda köklü değişimlere yol açan bir etkiye sahiptir. Bilim insanları, genetik mühendislik yöntemlerini kullanarak DNA‘yı değiştirme yollarını araştırmakta ve bu alandaki bilgilerinin üzerine yenilikler eklemektedir. Özellikle son yıllarda, CRISPR gen düzenleme teknolojisi, genetik deneylere dair yeni ufuklar açmıştır. CRISPR, sağladığı yüksek hassasiyetle DNA üzerinde değişiklik yapma imkanı sunduğu için büyük bir ilgi görmüş; bu teknoloji, 2020 yılında geliştiricilerine Nobel Kimya Ödülü kazandırmıştır. CRISPR ve benzeri gen düzenleme teknikleri, yalnızca genetik olarak düzenlenmiş bebeklerin üretimi hakkında değil, aynı zamanda kanser gibi çeşitli genetik hastalıkların tedavisine yönelik yeni yöntemlerin geliştirilmesine de imkan tanımaktadır. Ancak, bu tür gen düzenleme uygulamaları, beraberinde etik sorunları da getirmektedir.

Şaşırtıcı Genetik Uygulamalar

Genetik teknoloji, bilimsel yeniliklere ilham vermekle kalmayıp, birçok şaşırtıcı uygulamayı da beraberinde getirmiştir. İşte bu uygulamalardan bazıları:

• Genetiği Düzenlenmiş Keçiler Sütlerinde Kanser İlaçları Üretiyor

  Yeni Zelanda’da bir grup araştırmacı, keçilerin genetik yapısını düzenleyerek onların sütlerinde kanser tedavisinde kullanılan ilaçları üretmeyi başardı. Bu keçilerin sütleri, kolon ve akciğer kanseri tedavisi için gereken setuksimab ilacını içermektedir. Şu anki üretim yöntemleriyle bu ilaç, sigortasız hastalar için ayda 13 bin dolara mal olmaktadır. Ancak, bilim insanları yeni üretim yöntemlerinin maliyetleri düşüreceğini öngörmektedir.

  

• Bilim İnsanları Verileri Canlı DNA’nın İçinde Saklıyor

  Bilim insanları, canlı bakterilerin DNA‘sında veri depolamak için gen düzenleme tekniklerini kullanmaktadır. 2021 yılında Kolombiya Üniversitesindeki araştırmacılar, E. coli hücrelerinin 72 bite kadar veri depolayabildiğini gösterdi. Bu işlemde, belirli genler eklenerek 1 ve 0’lar E. coli DNA’sına kodlanmıştır. Hatta “Merhaba dünya!” gibi basit bir mesaj bile bu şekilde yazılmıştır.

• Ölen Farelerin Ömrünü Uzattılar

  Harvard Üniversitesi araştırmacıları, genetik teknoloji kullanarak ölmekte olan farelerin ömrünü iki katına kadar uzattı. Araştırmada, farelere çocuklarda erken yaşlanmaya sebep olan progeria hastalığı verildi. Progerialı çocuklar genellikle on dört yaşına kadar yaşarken, gen tedavisi uygulanan fareler ortalama 510 gün yaşadı.

• Tek Gözdeki Tedaviyle İki Gözde de Görüş Arttı

  Görme kaybı (LHON) için geliştirilen bir genetik teknoloji yöntemi, bir gözde uygulandığında her iki gözde de görüşü iyileştirdi. 37 LHON hastası, bir gözünden gen tedavisi aldıktan sonra iki yıl içinde 29 hastanın iki gözünde de görme iyileşmesi gözlemlendi.

  

• Genetik Teknoloji Sığırlar Üzerinde Kullanıldı

  Babaların DNA’sını düzenleyerek boynuzsuz boğalar elde edildi. Bu yeni yöntem, çiftçilere mevcut boynuz kesme uygulamalarına acısız bir alternatif sunmaktadır. Ayrıca, ısıya karşı daha dayanıklı ineklerin geliştirilmesi için genetik düzenleme yöntemleri kullanılmıştır.

• Obeziteye Çözüm Mü Buldular?

  Harvard Üniversitesi araştırmacıları, gen düzenleme ile obezite tedavisine yönelik yeni bir yöntem geliştirdi. CRISPR kullanarak sağlıksız beyaz yağ hücrelerini enerji tüketen kahverengi yağ hücrelerine dönüştürmeyi başardılar. Bu yöntemle farelerin kilo vermesi kolaylaştırılmıştır.

  

• İşitme Kaybı Olan Fareleri Tedavi Etmeye Çalışıyorlar

  Harvard Tıp Fakültesi ve Boston Çocuk Hastanesi araştırmacıları, insanlarda işitme kaybına neden olan genetik mutasyonları hedef alarak yeni bir tedavi yöntemi geliştirmeye çalışmaktadır.

  

• Katil Güveler Haşereleri Yok Ediyor

  Ocak 2020’de New York eyalet yetkilileri, haşere sayısını azaltmak için genetiği değiştirilmiş erkek güveler kullandı. Bu uygulama, çiftçilere zarar veren dişi elmas sırtlı güvelerle mücadelede yenilikçi bir çözüm sağlamaktadır.

• Gen Düzenleme, Süper Bakterilere Karşı Mücadeleye Öncülük Ediyor

  Antibiyotiğe dirençli süper bakteriler, küresel bir sağlık tehdidi oluşturabilir. Manchester Üniversitesinden araştırmacılar, CRISPR teknolojisi ile yeni antibiyotikler geliştirme yolunda ilerleyen bir yöntem keşfetti. Bu çalışmayla, süper bakterilere karşı etkili antibiyotiklerin geliştirilmesi mümkündür.